Nova baza podataka za mapiranje logora tokom rata u Bosni i Hercegovini 1992-1995.

Nova onlajn baza podataka ,predstavljena od strane Udruženja Tranzicijska pravda , odgovornost i sjećanje u BiH i od Centra za demokratiju i tranzicionu pravdu, prikazuje 150 logora i zatočeničkih objekata koji su korišćeni za vreme sukoba devedesetih. Interaktivna mapa je deo projekta mapiranja svih mesta gde su u vreme rata držani civili i ratni zarobljenici.

Prema podacima mapirano je oko 150 mesta gdje je bilo zatvoreno oko 30 000 i ubijeno oko 5 000 ljudi.

Predsednica udruženja Tranzicijska pravda, Dženana Karup Druško, je komentirala da:

Nepobitna je činjenica da su zatočenički objekti otvarani na svim stranama nakon početka neprijateljstava 1992. godine. Pravilo, pre nego izuzetak, bilo je da su svi ljudi zatvarani, čak i oni koji nisu učestvovali u neprijateljstvima, pa čak i žene. Žene su često bile žrtve silovanja.

Ukupan broj logora i zatočeničkih objekata koji su bili aktivni od 1992. do 1995. godine još nije sasvim utemeljen  . Prema podacima svih udruženja zarobljenika u Bosni i Hercegovini bilo je oko 1,350 logora i zatočeničkih objekata. U 656 takvih mesta držani su Bošnjaci, u 523 Srbi, a u 173 Hrvati.

Interaktivnu mapu možete otvoriti ovde.

Projekat "Teški Tenk Vozilo"

Već za vrijeme Drugog svjetskog rata oklopna borbena vozila su korištena od strane jugoslovenskog partizanskog pokreta. Što se tiče tenkova korišteni su uglavnom zarobljeni modeli od njemačke i italijanske vojske i modeli primljeni od strane SAD i SSSR. Među njima su bili američki laki tenk M3 Stuart i sovjetski srednji tenk T-34-85. Za više informacija o oklopnim borbenim vozilima korištenih u sastavu NOV-a preporučujem knjigu  Tito’s partisans 1941-1945 u izdanju od strane Osprey Publishing. 

M3 Stuart. Tokom početka Drugog svjetskog rata Stuart je bio jedan od osnovnih tenkova u američkoj kopnenoj vojsci. Kako je razvoj tenkova postao dinamičniji tokom rata Stuart je kroz vrijeme sve manje postajao relevantan za borbu sa drugim tenkovima. Vremenom je sve više korišten za druge zadatke kao na primjer za izviđanje iako je zadržao borbenu ulogu u borbama protiv japanske vojske. 

Jedan dio jugoslovenskih Stuarta bili su modifikovani za druge svrhe. Ovaj Stuart je bio modifikovan u samohodni protivavionski četvorocjevni top , njemački model Flak 38 kalibra 20 mm.

Ovaj Stuart predstavljao je modifikaciju u samohodni protivtenkovski top kalibra 75 mm, njemački model PaK 40. Iza njega se vidi obični Stuart sa topom kalibra 37 mm. 

Za više  slika o oklopnim borbenim vozilima korištenim  u JNA preporučujem slike iz vojnog muzeja u Pivki u Sloveniji.

Sovjetski Savez je nastavio da snabdjeva Jugoslaviju sa vojonom opremom sve do 1948 godine. Takozvana kriza ”informbiroa” je značila prekid diplomatiskih odnosa između država a također za Jugoslaviju je to značilo da snabdjevanje vojom opremom je bilo onemogućeno ne samo od strane država koje su pripadale zapadnom bloku već i od strane onih koje su pripadale istočnom.

Prema mišljenjima mnogih tenkovskih eksperata tenk T-34 se smatra najboljim iz vremena Drugog svjetskog rata. Tenk se proizvodio u masovnoj produkciji i dostavljan je Jugoslaviji u periodu od 1944 do 1945 godine. Donja i gornja fotografija prikazuju vojnike i oficire iz tenkovskih jednica tokom obuke najvjerovatnije tokom kraja 40-ih i početkom 50-ih godina.

Vrijedno je spomenuti da su tenkovi modela T-34-85 zadržani u organizaciji JNA tokom cijelog perioda Hladnog rata. Taj slučaj je jedan od primjera koncepta ”totalne odbrane” što je značilo da bi u slučaju rata JNA koristila i zastarjelu opremu. Tenk T-35-85 prikazan na fotografiji je bio teško oštećen nakon što je naglo skrenuo sa puta tokom rata u Hrvatskoj 1991 godine.

Nova politička situacija dovela je do mišljenja da Jugoslavija treba da proizvodi svoje tenkove. Što se tiče vatrene moći, zaštite i kretanja T-34-85 je bio najbolji tenk u organizaciji JNA. Zbog toga razloga je T-34 postao inspiracija za projekat pod imenom  ”Teški Tenk Vozilo”. Kasnije je taj projektni tenk nazvan A-1. Interesantno je da se porjekat zvao ”teški tenk” s obzirom na da A-1 nije bio konstruisan kao prilično teža verzija T-34. Težina A-1 bila je za samo dve tone teža nego od T-34-85.

Najveća razlika između A-1 i T-34  bila je u kupoli , pošto je A-1 imao težu kupolu. Među manjim razlikama bile su korištenje njemačke optike TZF umjesto sovjetske TS-15 i uvođenje britanske radio-stanice SET-18WF. Top A-1 bio je po formi drugačiji ali kalibar je bio i dalje 85 mm.

A-1 prikazan tokom vojne parade u Beogradu 9.maja 1950. Na donjoj fotografiji natpis : ”Svojim snagama tehniku armiji”.

”Jugoslovenski T-34” bio je proizveden u svega 5 primjera. Svi su nakon nekog vremena prebačeni u Banja Luku gdje su korišteni za obuku u tenkovskoj školi. Projekat ”teški tenk” koji je bio rezultat političke krize nakon kratkog vremena zaustavljen je zbog novih političkih dešavanja. Početkom 50-ih godina Titov režim se počeo politički orijentisati i prema državama zapadnog bloka  istovremeno kada je SAD-u bilo u interesu imati partnera na Balkanu. U vezi sa time vojna oprema je počela da stiže iz SAD-a uključujući i savremeni moderni tenk M-47 Paton sa topom kalibra 90mm. Patton je predstavljao novu generacjiu tenkova što je značilo da T-34-85 u tom trenutku već bio zaostao u odnosu sa njim. Na kraju je generalštab JNA zaključio da tenk A-1 nije podoban za zahtjve hadnog rata i projekat je obustavljen. Danas jedini primjerak A-1 moće se naći u vojnom muzeju u Beogradu. 

M47 Patton u službi JNA.

 Izvori

Yandex.ru 

https://fotki.yandex.ru/users/mr-grischin2009/album/210855/

Vuksic Velimir  Tito’s partisans 1941-1945 

Fotografije su skinute sa  Flickr  i Yandex

The "heavy tank project" - Yugoslav T-34

Already during the Second World War, the Yugoslav partisan army was equipped with armoured vehicles. Among the usual types where the captured ones from the German and Italian troops and the supplied ones from USA, UK and SSSR. Tanks supplied from the Allies were the M3 Stuart light tanks while the T-34-85  medium tanks were provided from the Soviet side.  For more information about that, I recommend the book Tito’s partisans 1941-1945 from Osprey Publishing.

M3 Stuart. When WWII started the Stuart tank was one of the main types within the US Army and was even used by general Patton.  As the development of tanks became more dynamic during the war it meant that Stuart became less relevant for engaging with other tanks and instead was used more for reconnaissance missions. However, it preserved its combat role on the Pacific theatre against the Japanese armed forces. 

Some of the Yugoslav M3 were modified. In this case, the Stuart was modified into a self-propelled anti-aircraft gun armed with the  German Flak 38 quadruple 20 mm AA-gun.  

Other were modified into self-propelled anti-tank guns. This example used the German PaK-40 75 mm anti-tank gun. Behind it, the usual M3 can be seen. 

For more info about armoured vehicles used by the Yugoslav armed forces during the WWII and the Cold War period, I recommend this page about the armour museum Pivka in Slovenia. 

Soviet Union continued to provide Yugoslavia with military equipment after WWII. However, in 1948 all the military cooperation between the countries was closed down because of the diplomatic crisis between Tito and Stalin. For Yugoslavia, the crisis of "Informbureau" meant that the country decided to end the political ties with the Soviet Union and to pursue a neutrality policy. It also meant to be in a new position regarding defence policy where military equipment neither would come from the Western bloc of states or from the Eastern block of states. 

According to many tank experts, the T-34 was the best tank during WWII. The tank was mass-produced in big numbers just as for example the American M4 Sherman. The T-34 was delivered to the Yugoslav armed forces between the period of 1944-1948. The photographs above and down below are showing troops during training in tank service, probably from the late 40's or the early 50's. 

It is worth to mention that the T-34 was kept in service during the whole Cold War period. This was a part of the Yugoslav concept of "total defence" which meant that even older or obsolete types of weaponry would be used in the case of war. When the break-up of Yugoslavia started the T-34:s' were taken out from the magazines and used in combat. This photography shows a T-34 from the Yugoslav People's army that went off the road and was heavily damaged during fighting in Croatia in 1991. 

In connection with the political developments, an idea to start producing own tanks came up within the Yugoslav armed forces. Regarding fire-power, protection and mobility the T-34 was regarded as the most powerful tank. For that reason T-34 came to be an inspiration for the project called Teški Tenk Vozilo. Later the project tank came to be called A-1. The interesting fact is that ”teški tenk vozilo” on Serbo-Croatian means "heavy tank vehicle" since the A-1 did not become a notably heavier version of the T-34. 

The biggest difference between the A-1 and the T-34 was that the A-1 had a different and heavier turret. Among the minor differences were that the Soviet optics TS-15 were replaced with the German TZF and also that the British radio SET-18WF was introduced. The total weight of the A-1 was for two tons heavier comparing to the T-34 and the cannon calibre was the same, the 85 mm gun, even if the cannon of A-1 was of different shape. 

The A-1 shown on the streets of Belgrade probably in 1949 or 1950 during the military parade on the 9th May. On the below picture a A-1 with the Browning M1919 can be seen with the slogan : Technique to the army with our strength. 

The Yugoslav T-34 was produced in only 5 examples. All of them were moved to the city of Banja Luka in today's Bosnia and Herzegovina where they were used for training at the tank school. The project was a result of broken relationships between Yugoslavia and the Soviet Union at the beginning of the Cold War. However, the project came to be turned down because of the new political development. In the beginning of the 1950s Titos regime started to orientate itself more towards the Western bloc. At the same time, the USA started to deliver military equipment to Yugoslavia. 

Soon the Yugoslav armed forces received a new tank of a newer generation. The M47 Patton that used a 90 mm cannon came to replace the T-34 as the most powerful tank. Soon the Yugoslav General Staff concluded that the A-1 project obsolete. 

Today the only remaining example of the "heavy tank" project can be seen at the military museum in Belgrade. 

The introduction of the M47 Patton and later of the Soviet T-55 tanks meant that the Yugoslav armed forces came to dispose tanks from a new generation compared to ones that were produced during the later stages of the WWII. This photography is probably among the oldest ones showing the M47 in Yugoslav service. 

Sources

Yandex.ru 

https://fotki.yandex.ru/users/mr-grischin2009/album/210855/

Tito’s partisans 1941-1945  av Vuksic Velimir från Osprey Publishing

Photos are from Flickr and Yandex